Κυριακή 8 Ιουνίου 2014

Μια πρώτη αποτίμηση και προοπτική των αυτοδιοικητικών εκλογών

Του Σπύρου Τζόκα
Τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών μπορεί να μην άλλαξαν ριζικά τον αυτοδιοικητικό χάρτη της χώρας, ωστόσο αποτελούν θετική εξέλιξη για τον ΣΥΡΙΖΑ, τόσο σε ουσιαστικό όσο και σε συμβολικό επίπεδο. 
Όπως συμβαίνει σε όλες τις αυτοδιοικητικές εκλογές, επιβεβαιώθηκε η δισυπόστατη φύση τους: η καθαρά «αυτοδιοικητική» και η καθαρά «πολιτική» διάσταση που έχουν. Από τη μια πλευρά, δηλαδή, τα μέτρα του Μνημονίου και οι συνέπειες αυτών, καθώς και η ανθρωπιστική κρίση, είχαν άμεση επίδραση στην κατάσταση των αυτοδιοικήσεων, ενώ από την άλλη πλευρά, οι προσωπικές, φιλικές, συγγενικές κ.λπ. σχέσεις, τα μικροσυμφέροντα, οι «διαπλοκές» και πελατειακές σχέσεις, κυρίως των κομμάτων εξουσίας, αποδείχτηκαν ιδιαίτερα ισχυρές, όπως και ο ειδικός ρόλος του επικεφαλής ενός συνδυασμού στην τελική αναμέτρηση
Πριν προχωρήσουμε σε κάποιες σκέψεις, ας δούμε συνοπτικά τις ανατροπές από τις αυτοδιοικητικές παρατάξεις που υποστηρίχθηκαν από τον ΣΥΡΙΖΑ.

1. Στο Λεκανοπέδιο Αττικής: Την ανανέωση της θητείας του εξασφάλισε στη Νέα Ιωνία ο Ηρακλής Γκότσης συγκεντρώνοντας 56,49% έναντι του "πράσινου" Παναγιώτη Μανούρη. Η Καισαριανή πέρασε και πάλι σε αριστερά χέρια, με τον Γιώργο Κοντόσταυλο να κατακτά το 61,55%, έναντι του «πράσινου» απερχόμενου δημάρχου Αντώνη Καμπάκα. Τις ψήφους του τριπλασίασε ο Άρης Βασιλόπουλος στον Δήμο Φιλαδέλφειας - Χαλκηδόνας: εξελέγη δήμαρχος με 9.439 ψήφους (52,74 %). Με διαφορά 19,74 μονάδων, ο Άκης Κατωπόδης εκλέγεται δήμαρχος στον Βύρωνα με 59,87 % έναντι του "γαλάζιου" Χρήστου Γώγου. Ρεκόρ ανατροπής κατέγραψε και η Τίνα Καφατσάκη στου Ζωγράφου, καθώς το ποσοστό της άγγιξε το 59,82 % έναντι 40,18 % του ανθυποψηφίου της. Καθαρή νίκη με 60,03% σημείωσε ο Δημήτρης Μπίρμπας στο Αιγάλεω. Μεγάλη νίκη σημειώθηκε από τον Γιάννη Σταθόπουλο στην Αγ. Παρασκευή. Τριπλασιάζοντας τις ψήφους του μέσα σε μια βδομάδα, ο Σίμος Ρούσσος στο Χαλάνδρι έφτασε τις 15.278 (52,40%), καταγράφοντας ξεκάθαρη νίκη έναντι του "γαλάζιου" απερχόμενου δημάρχου Γιώργου Κουράση. Στον Δήμο Κερατσινίου - Δραπετσώνας, ο Χρήστος Βρεττάκος με 62,36% επικράτησε έναντι του απερχόμενου δημάρχου Λουκά Τζανή. Στο Πέραμα ο Γιάννης Λαγουδάκης επικράτησε με 57,77% έναντι του Γιάννη Λαγουδάκου.
2. Στην επαρχία: Ο Μανώλης Καλλέργης αναδεικνύεται δήμαρχος στα Ανώγεια με μια ψήφο διαφορά (1.038 έναντι 1.037) έναντι του απερχόμενου "γαλάζιου" δημάρχου Σωκράτη Κεφαλογιάννη. Στον Δήμο Λάρισας ο Απόστολος Καλογιάννης κατέγραψε καθαρή νίκη με 54,47% έναντι της "γαλάζιας" Ειρήνης Καραλαριώτου. Στην Κοζάνη ο Λευτέρης Ιωαννίδης με 57,38% άφησε πίσω του τον απερχόμενο δήμαρχο Λάζαρο Μαλούτα. Στην Κέρκυρα με 58,19% (30.638 ψήφους) ο Κώστας Νικολούζος νίκησε κατά κράτος τη "γαλάζια", με υποστήριξη Δένδια, Μερόπη Υδραίου. Στη Λευκάδα με 54,05 % ο Κώστας Δρακονταειδής. Στη Λιβαδειά επικράτησε με 56,24% η Γιώτα Πούλου έναντι του αντιπάλου της Αριστείδη Ρουσσάρη. Στη Ναύπακτο ο Τάκης Λουκόπουλος με 59,78% επικράτησε του απερχόμενου δημάρχου Γιάννη Μπουλέ. Στον Τύρναβο, δήμαρχος εξελέγη ο Παναγιώτης Σαρχώσης με 56,5% έναντι του απερχόμενου δημάρχου Νίκου Μαλακού. Στον Δήμο Διστόμου - Αράχωβας - Αντίκυρας ο Γιάννης Γεωργάκος επικράτησε με 54,37 % έναντι του απερχόμενου δημάρχου Γιάννη Πατσαντάρα. Στον Δήμο Διρφύων - Μεσσαπίων με 56,73 % και 1750 ψήφους διαφορά κέρδισε ο Γιώργος Ψαθάς τον Γιάννη Μπουροδήμου. Τον Δήμο Σκύρου κέρδισε ο Μιλτιάδης Χατζηγιαννάκης με 132 ψήφους διαφορά και ποσοστό 52,88% έναντι του Νίκου Μαυρίκου.
3. Στις Περιφέρειες: Στην Περιφέρεια Αττικής η Ρένα Δούρου διπλασίασε τις ψήφους της από 386.833 τον πρώτο γύρο σε 794.231 κερδίζοντας με 25.622 ψήφους διαφορά τον Γ. Σγουρό και πέτυχε τη μεγάλη ανατροπή. Στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων ο Θοδωρής Γαλιατσάτος ανέβηκε από τις 24.694 ψήφους του πρώτου γύρου στις 63.506 τη δεύτερη Κυριακή και κέρδισε με 21.037 ψήφους και ποσοστό 59,93% τον απερχόμενο "γαλάζιο" περιφερειάρχη και προσωπικό φίλο του Αντ. Σαμαρά από την εποχή της Πολιτικής Άνοιξης Σπύρο Σπύρου.
Αναμφισβήτητα το παραπάνω αποτέλεσμα αποτελεί παράγοντα ενίσχυσης για τον ΣΥΡΙΖΑ, όσο και αν από κάποιους εμφανίζεται ως πενιχρό. Και αυτό το εννοώ, καθώς οι μυημένοι στην Αυτοδιοίκηση δεν περίμεναν καλύτερα αποτελέσματα και αυτό έλεγαν και πριν τις εκλογές. Αυτό λέγεται επειδή, όπως συμβαίνει σε όλες τις αυτοδιοικητικές εκλογές, επιβεβαιώθηκε η δισυπόστατη φύση τους: η καθαρά «αυτοδιοικητική» και η καθαρά «πολιτική» διάσταση που έχουν. Από τη μια πλευρά, δηλαδή, τα μέτρα του Μνημονίου και οι συνέπειες αυτών, καθώς και η ανθρωπιστική κρίση, είχαν άμεση επίδραση στην κατάσταση των αυτοδιοικήσεων, ενώ από την άλλη πλευρά, οι προσωπικές, φιλικές, συγγενικές κ.λπ. σχέσεις, τα μικροσυμφέροντα, οι «διαπλοκές» και πελατειακές σχέσεις, κυρίως των κομμάτων εξουσίας, αποδείχτηκαν ιδιαίτερα ισχυρές, όπως και ο ειδικός ρόλος του επικεφαλής ενός συνδυασμού στην τελική αναμέτρηση.
Η παραπάνω πραγματικότητα επιχειρήθηκε να ανατραπεί ή να αμβλυνθεί με την έντονη πολιτικοποίηση των αυτοδιοικητικών εκλογών, ιδιαίτερα στις Περιφέρειες, όπου η πολιτική διάσταση υπερείχε της αυτοδιοικητικής. Το εγχείρημα αυτό φάνηκε στην πορεία ότι δεν ήταν μόνο πολιτικό πρόσταγμα του κόμματος, αλλά και ανάγκη για να καλύψουμε τις τοπικές μας αδυναμίες, καθώς δεν υπάρχουν αναγνωρίσιμα πρόσωπα τόσο στις μεγάλες πόλεις όσο και στις περισσότερες μικρές, γεγονός φυσιολογικό για ένα κόμμα που μέχρι χθες ήταν σε μονοψήφια ποσοστά, απέναντι στους γίγαντες της διαπλοκής. Η πολιτικοποίηση αυτή απέδωσε ιδιαίτερα στον δεύτερο γύρο των εκλογών, όπου έγιναν αξιοσημείωτες ανατροπές, με κορυφαία αυτή της Περιφέρειας Αττικής. Δεν απέδωσε σε περιφέρειες με ισχυρό πλειοψηφικό ρεύμα του ΣΥΡΙΖΑ, όπως, για παράδειγμα, η Κρήτη, η Στερεά Ελλάδα και το Βόρειο Αιγαίο. Υπάρχουν και εδώ ερμηνείες, αλλά χρειάζονται περαιτέρω επεξεργασία και δεν είναι της παρούσης.
Η ιδιάζουσα προαναφερθείσα φύση των αυτοδιοικητικών εκλογών επέτρεψε να αντέξουν κάποιοι λεγόμενοι «ισχυροί» πλην καθεστωτικοί δήμαρχοι, με ισχυρές πελατειακές σχέσεις. Από την άλλη πλευρά, είναι άξιος σημείωσης και ο καταποντισμός ισχυρών ονομάτων που διαδραμάτισαν κορυφαίο ρόλο και στα κόμματα της συγκυβέρνησης, αλλά και στα συλλογικά όργανα της Αυτοδιοίκησης (βλ. Τζανακούλης στη Λάρισα, Κουράκης στο Ηράκλειο, Καλλίρης στου Ζωγράφου, Μαλούτας στην Κοζάνη, Χιωτάκης στην Κηφισιά και άλλοι). Στο πρόσωπο αυτών των δημάρχων ο λαός καταδίκασε τις εγκληματικές κυβερνητικές πολιτικές, τα Μνημόνια και τον "Καλλικράτη", του οποίου οι παραπάνω ήταν υπέρμαχοι.
Ο λαός, επίσης, καταδίκασε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο την εκποίηση του δημόσιου πλούτου και την καταστροφή του περιβάλλοντος στη Χαλκιδική με την ψήφο του στον Δήμο Αριστοτέλη και την καταψήφιση του Πάχτα, που είχε ταχθεί με την εταιρεία του χρυσού. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι κινητοποιήσεις και ο αγώνας των κατοίκων παρουσιάζονταν από τα media ως πράξεις μεμονωμένες - περιθωριακών ατόμων. Η απάντηση δόθηκε με τον καλύτερο τρόπο: με τα κινήματα στην ηγεσία. Στην ίδια κατεύθυνση ψήφισε και για τα δημόσια αγαθά και έτσι διασώθηκαν και οι δήμαρχοι της Κεντρικής Μακεδονίας, επειδή είχαν ταχθεί κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού.
Το αποτέλεσμα των αυτοδιοικητικών εκλογών, μακριά από τη μηχανιστική πλην πρόσκαιρα ωφελιμιστική του διάσταση, αποτελεί ένα πρώτο ελπιδοφόρο βήμα στο σκληρό περιβάλλον των τοπικών μηχανισμών και στον σταδιακό απεγκλωβισμό από τις καθεστωτικές αντιλήψεις στην Αυτοδιοίκηση, καθώς πολλαπλασιάστηκε το ανθρώπινο δυναμικό που ενεργεί στις γειτονιές. Οι δημοτικές παρατάξεις μας που συγκροτήθηκαν σε όλη την Ελλάδα και είχαν αξιοσημείωτη παρουσία μπορούν να αποδειχθούν κρίσιμοι κρίκοι στην κατεύθυνση δημιουργίας ισχυρών κοινωνικών συμμαχιών, αρκεί να διασφαλιστεί η μόνιμη παρουσία τους και η διαρκής παρέμβαση στα δρώμενα. Να λειτουργήσουν, δηλαδή, κάτι σαν λαϊκές επιτροπές γειτονιών που είχε αποφασίσει η Κ.Ε. του κόμματος.
Στην κατεύθυνση αυτή θα αποτελέσουν τη μαγιά για να δημιουργηθεί ένα κοινωνικό μέτωπο ανατροπής των μνημονιακών πολιτικών, αλλά και των κυβερνητικών πολιτικών στην Αυτοδιοίκηση, που την έχουν οδηγήσει στο τέλμα. Αυτό σημαίνει ότι με τις κατάλληλες συμμαχίες θα μπορούμε να παλέψουμε από ισχυρότερες θέσεις για την επιβίωση και τον επαναπροσδιορισμό της Αυτοδιοίκησης, τόσο στο τοπικό επίπεδο, όσο και στα συλλογικά όργανα της Αυτοδιοίκησης. Τέτοια δυνατότητα δεν την είχαμε ώς τα τώρα.
Χρειάζεται, όμως, και προσοχή και διαρκής ετοιμότητα να μην παρασυρθούμε στην παγίδα της απλής διαχείρισης και εμπλακούμε στα γρανάζια της νομιμότητας του "Καλλικράτη". Η απλή διαχείριση θα εκθέσει και τους διαχειριστές και τους πολιτικούς τους πάτρωνες. Απαιτείται, συνεπώς, να ανοίξει άμεσα η συζήτηση για «τη στρατηγική της διαχείρισης» σε δημοτικό και περιφερειακό επίπεδο και την αξιοποίηση της ως πεδίου ρήξης.
Ο κίνδυνος είναι πλέον σαφής και ορατός. Η οποιαδήποτε απόπειρα παρέμβασης και επιδιόρθωσης στις μικροδομές του πολιτικού συστήματος που θα στερείται ρητής και πολιτικά συγκεκριμένης απεύθυνσης για ουσιαστική συμμετοχή στην κοινωνική βάση, στις υπαρκτές τοπικές κοινωνικές δυνάμεις, θα είναι ατελέσφορη και πιθανότατα θνησιγενής. Η υπέρβαση των όρων υπό τους οποίους διεξάγεται αυτή τη στιγμή ο πολιτικός αγώνας προϋποθέτει την εμπλοκή της κοινωνικής βάσης και την κινητοποίηση των τοπικών, ενδογενών πόρων της. Στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να υπάρξει μια εκ βάθρων ανασυγκρότηση της Αυτοδιοίκησης - πράγμα που βέβαια σημαίνει την πλήρη ανατροπή του καθεστώτος που εγκαθίδρυσε τα Μνημόνια και τον «Καλλικράτη». Η απάντηση πρέπει να είναι άμεση και δυναμική.
Τέλος, θα πρέπει να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο τρόπο τη μεγάλη νίκη στην πρώτη Περιφέρεια της χώρας, που αποτελεί και τη μισή Ελλάδα, αλλά και στην Περιφέρεια Ιονίου. Αυτά είναι ελπιδοφόρα μηνύματα, αλλά ταυτόχρονα δοκιμές διακυβέρνησης της Αριστεράς σε μεγάλες χωρικές ενότητες με ισχυρά διακυβεύματα και πανίσχυρα συμφέροντα.

* Ο Σπύρος Τζόκας είναι συντονιστής του Τμήματος Αυτοδιοίκησης του ΣΥΡΙΖΑ, αντιπεριφερειάρχης Αττικής


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Παρακαλώ σημειώστε το σχόλιο σας