Κυριακή 26 Μαΐου 2013

Μιχάλης Παπαγιαννάκης: Ο μάγος των επιχειρημάτων

Για τα 4 χρόνια από τον θάνατό του - Του Κώστα Ζαχαριάδη

Έχουν ήδη γραφτεί τόσα πολλά για τον Παπαγιαννάκη, δεν έχω σχεδόν να προσθέσω τίποτα, οφείλουμε όμως να θυμηθούμε όμως κάποια απ αυτά. Είναι ίδιον της ελληνικής πολιτικής σκηνής η βραχεία μνήμη και η λήθη για το παρελθόν, σήμερα η μάχη ενάντια στη λήθη είναι επίκαιρη όσο ποτέ.

Ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης, τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατο του, παραμένει σημείο αναφοράς για την Ελλάδα και την Ευρώπη που ακτινοβολούσε τις αξίες της δημοκρατίας, της ειρήνης, του ανθρωπισμού, των κοινωνικών ελευθεριών και του πολιτικού πλουραλισμού.
Ο διανοούμενος , ο πολιτικός , ο Πολίτης της Ευρώπης υπήρξε προσωπικότητα της ελληνικής και της ευρωπαϊκής αριστεράς. Η παρέμβασή του στην Ευρωβουλή χαρακτηρίστηκε από την προσπάθειά του να προωθηθεί η δημοκρατική - πολιτική ενοποίηση της Ε.Ε. Μέσα σ’ αυτόν τον ορίζοντα προώθησε τη συνεργασία με ευρωβουλευτές από άλλες ευρωομάδες, απέδειξε ότι η Ευρωβουλή δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως άθροισμα εθνικών εκπροσωπήσεων, αλλά ως δυναμικό πεδίο του ευρωπαϊκού δημόσιου χώρου. Υπήρξε ο πρώτος Έλληνας αριστερός - οικολόγος ευρωβουλευτής, με σταθερό μέτωπο απέναντι στον λαϊκισμό. Ήρθε ως ανανεωτής και άνοιξε νέα κεφάλαια στην ατζέντα μιας ιστορικής παράταξης που έδειχνε ήδη σημάδια κόπωσης: της αριστεράς, ήταν αδιάκοπα ανήσυχος και ερευνητικός. Περιφρονούσε κάθε στατικότητα στη σκέψη και στη δράση και κυνηγούσε με πάθος κάθε καινούργιο.

Μίλησε για την περιβαλλοντική κρίση. Ενέταξε την οικολογία στον πολιτικό και προγραμματικό λόγο της ανανεωτικής Αριστεράς από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, όχι ως μια απλή παράμετρο αλλά ως δομικό συστατικό της πολιτικής εκφώνησης του ΣΥΝ. «Οι συνέπειες της οικολογικής καταστροφής έχουν κοινωνικό πρόσημο, θα την πληρώσουν οι πιο φτωχοί και οι πιο αδύναμοι», υπογράμμιζε. Ο Παπαγιαννάκης ήταν από τους πρώτους και από τους λίγους που είδαν ότι δημιουργούνταν ένα νέο πεδίο σύγκρουσης του καπιταλισμού με την ανθρώπινη κοινωνία, σύγκρουσης παγκοσμίων διαστάσεων όπου έμπαιναν προβλήματα όχι μόνο ταξικής εκμετάλλευσης αλλά επιβίωσης. Έφερε στις πρώτες γραμμές του αγώνα και της καθημερινής πάλης ζητήματα όχι μόνο για το μεροκάματο, αλλά και για την ποιότητα της ζωής, για την περιφρούρηση του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.

Προειδοποίησε εγκαίρως για την «εκρηκτική αντίφαση» και τη στρεβλή αρχιτεκτονική της ΟΝΕ και του ευρώ. Ανέδειξε τη θεσμική και πολιτική ανεπάρκεια της Ε.Ε. και πρότεινε την ισχυρή πολιτική – δημοκρατική ενοποίησή της, για να μπορεί να αντιμετωπίζει με όρους πολιτικής, και όχι εκβιασμών της αγοράς, τα οικονομικά ζητήματα και διλήμματα.
Επέμενε σταθερά ότι η Αριστερά δεν μπορεί να περιορίζεται στην καταγγελία και να αποτελεί μόνο δύναμη διαμαρτυρίας, αλλά πρέπει να έχει προγραμματικές προτάσεις και πολιτικό σχέδιο. Μας βοήθησε να συνειδητοποιήσουμε για την μεγάλη αναγκαιότητα των θεσμικών μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για να γίνει η Ευρώπη, πιο διαφανής, πιο δημοκρατική, πιο συνεκτική αλλά και για να μπορέσει η Ελλάδα να βαδίσει σε νέους δρόμους βασισμένους στις αρχές της δικαιοσύνης και της ισότητας.

Μίλησε για την παγκοσμιοποίηση ως τάση αναπόφευκτη στον σύγχρονο κόσμο, η οποία, κατά την άποψή του, έπρεπε να συντελεστεί με όρους πολιτικής και δημοκρατικής διεύθυνσης, και όχι αποκλειστικά οικονομικούς. Αφουγκράστηκε τον παλμό του alterglobal κινήματος, μπολιάστηκε απ’ αυτό και το μπόλιασε με τις ρηξικέλευθες ιδέες του. Ήταν βαθιά κινηματικός, αλλά δεν χάιδευε τα κινήματα.

Στάθηκε εξαρχής και αταλάντευτα ενάντιος στη μεγάλη ολυμπιακή φιέστα της μίζας και του μπετόν «Αθήνα 2004». Έγραφε στις 5 Σεπτεμβρίου 2004: «Θα ακολουθήσουν μέρες λιτότητας, με τόσα χρήματα που ξοδεύτηκαν, ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να είχε οργανώσει Ολυμπιακούς Αγώνες [...] το γιγάντιο κόστος έχει σχέση με την εκτόξευση του δημοσίου χρέους και του ελλείμματος [...] τεράστια η ανισορροπία που έφερε στην περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας, γιατί η Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα».

Ο Παπαγιαννάκης ήταν ένα υπόδειγμα σύγχρονου αριστερού ηγέτη. Ένα φρέσκο, πλούσιο μυαλό, ένας άνθρωπος της κινηματικής δράσης από το παγκόσμιο μέχρι το τοπικό επίπεδο, ένας ακομπλεξάριστος συλλογικός άνθρωπος, ένας αδιάλλακτος δημοκράτης, ένας εμπνευσμένος ρήτορας που πάντα αναζητούσε την πρωτοτυπία για να κάνει τον λόγο του κρουστικό. Ήταν έτοιμος να πειστεί αν τα επιχειρήματα ήταν τεκμηριωμένα, απεχθανόταν τις βεβαιότητες, τα δόγματα και τις μοναδικές αλήθειες. Ήταν ο μάγος των επιχειρημάτων. Ο Παπαγιαννάκης, μαζί με άλλους, άνοιξε δρόμους, διαμόρφωσε καθοριστικά την ευρωπαϊκή, οικολογική, προγραμματική φυσιογνωμία του ΣΥΝ. Τον τιμούμε και τον ευχαριστούμε γι αυτή του την πολύτιμη παρακαταθήκη.

ΥΓ. : Τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό του και ενώ υπάρχουν αίθουσες που φέρουν το όνομά του και ιδρύματα πολιτικού προβληματισμού, δεν υπάρχει στο διαδίκτυο μια οργανωμένη βάση δεδομένων με τις παρεμβάσεις του, τις τοποθετήσεις του, τους λόγους του, την προσφορά του. Κρίμα!


* Ο Κώστας Ζαχαριάδης είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Παρακαλώ σημειώστε το σχόλιο σας